Kaart (cartografie) - Rijnwoude (Gemeente Rijnwoude)

Rijnwoude was een gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De gemeente telde 18.523 inwoners (1 november 2013) en heeft een oppervlakte van 57,67 km² (waarvan 4,23 km² water). De gemeente bestond uit de dorpen Benthuizen, Hazerswoude-Dorp, Hazerswoude-Rijndijk (gemeentehuis) en Koudekerk aan den Rijn, en omvatte voorts de volgende buurtschappen: Bent, Benthorn, Groenendijk en Hogeveen.

Rijnwoude ontstond in 1991 als Rijneveld uit een fusie van de toen opgeheven gemeenten Benthuizen, Hazerswoude en Koudekerk aan den Rijn. In 1993 werd de naam van de gemeente gewijzigd in Rijnwoude. De naam werd bedacht door de Hazerswoudse historicus C. Kroon.

Tot 1 januari 2014 was Rijnwoude een zelfstandige gemeente; sindsdien behoort het tot de fusiegemeente Alphen aan den Rijn.

In januari 2008 kwam uit overleg voort dat Boskoop en Rijnwoude op vrijwillige basis zouden kunnen fuseren vanaf 2011. Vooral Boskoop zocht een fusiepartner om diverse ambities waar te kunnen maken. Aanvankelijk wilde de gemeente Boskoop dat Waddinxveen ook bij de fusie betrokken zou worden maar Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland wezen dit in november 2007 af. Vanuit Waddinxveen was veel weerstand tegen de voorgenomen fusie. Op 10 januari 2008 gaf Boskoop aan de nieuwe fusiegemeente ook te willen uitbreiden met Zoeterwoude. Zoeterwoude liet bij monde van burgemeester Liesbeth Bloemen weten hier geen interesse in te hebben. Een studie in Rijnwoude leverde vervolgens op dat een samengaan met Boskoop financieel nadelig zou zijn voor de inwoners van Rijnwoude en ook op andere punten geen meerwaarde zou hebben. Tot ongenoegen van Boskoop besloot de gemeenteraad van Rijnwoude bij gebrek aan draagvlak verder onderzoek naar een eventuele fusie te beëindigen, maar wel de mogelijkheid open te houden voor een eventuele fusie met andere gemeenten tot een substantieel groter geheel.

Het vertrouwen dat regionale bestuurders tot een consistente oplossing konden komen nam door deze perikelen af, en vanaf 2010 namen Gedeputeerde Staten de regie zelf ter hand. De provincie wilde een krachtig lokaal bestuur in deze regio vanwege het programma Oude Rijnzone en de Greenportontwikkeling, en betrok daarom Alphen aan den Rijn bij de fusiebesprekingen. Ditmaal hadden de besprekingen wel resultaat en op 1 juli 2011 besloten Rijnwoude, Boskoop en Alphen aan den Rijn dat zij per 1 januari 2014 zouden fuseren.